W Polsce status osoby niepełnosprawnej posiada ponad 3 miliony osób, choć rzeczywista liczba może być znacznie większa. Wśród nich znajdują się osoby z niepełnosprawnością intelektualną, które każdego dnia muszą zmagać się z różnymi trudnościami. Wbrew pozorom, nie są one wykluczone z systemu edukacji. Wręcz przeciwnie – istnieje specjalny dział pedagogiki, który koncentruje się wyłącznie na pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W związku z rosnącym zapotrzebowaniem na specjalistów w tej dziedzinie coraz więcej osób chce dowiedzieć się, co to jest oligofrenopedagogika i na czym polega ta praca. W poniższym artykule znajdziesz odpowiedzi na te i inne pytania z tej dziedziny.
Oligofrenopedagogika – definicja
Oligofrenopedagogika to gałąź pedagogiki specjalnej. Słowo to pochodzi z greki, gdzie „oligos” oznacza „niewielki”, a „phren” – „umysł”. Główne działania w tej dziedzinie koncentrują się na wspieraniu rozwoju i zdolności uczniów z niepełnosprawnością intelektualną. Celem jest maksymalne przywrócenie sprawności oraz rozwój potencjału edukacyjnego tych osób. W praktyce głównym narzędziem jest tutaj rewalidacja, co w dosłownym tłumaczeniu z łaciny oznacza „przywracanie mocy” („re” – „ponownie” oraz „validus” – „silny, sprawny”).
Proces rewalidacji jest precyzyjnie zaplanowany na podstawie teorii i ukierunkowany na konkretne potrzeby osoby z niepełnosprawnością. Każde działanie ma na celu wspieranie jej rozwoju oraz przystosowanie do jak najbardziej samodzielnego funkcjonowania w codziennym życiu.
Oligofrenopedagogika – na czym polega?
Specjaliści z zakresu oligofrenopedagogiki pracują nad opracowaniem oraz wdrażaniem indywidualnych metod edukacyjnych, które są najlepiej dostosowane do możliwości ucznia. Dążą do tego, by w pełni wykorzystać potencjał intelektualny swoich podopiecznych. Efektem takich działań jest lepsze przygotowanie uczniów do podjęcia pracy zawodowej oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Aby osiągnąć zamierzone cele, niezbędne jest szczegółowe poznanie potrzeb i ograniczeń danej osoby. Kluczowe w oligofrenopedagogice jest dostosowanie programów nauczania oraz ćwiczeń do indywidualnych możliwości, a także zapewnienie odpowiedniego czasu i warunków do ich realizacji. Ważnym elementem jest także decyzja, czy zajęcia będą odbywać się w formie indywidualnej, czy w grupie – to zależy od orzeczenia wydanego przez odpowiednie instytucje.
Stopnie niepełnosprawności objęte przez oligofrenopedagogikę
Oligofrenopedagogika obejmuje wsparcie osób z różnym poziomem niepełnosprawności intelektualnej. Wyróżnia się cztery główne stopnie:
- Stopień lekki (IQ 69-55)
Osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności funkcjonują na poziomie dziecka w wieku 10-12 lat. Są zazwyczaj samodzielne, ale mogą mieć trudności z myśleniem abstrakcyjnym, co objawia się problemami z tworzeniem pojęć i klasyfikowaniem informacji. Mogą podejmować pracę w wielu zawodach fizycznych oraz prowadzić samodzielne życie rodzinne. - Stopień umiarkowany (IQ 54-35)
W tym przypadku osoba rozwija się jak dziecko w wieku 6-10 lat. Często występują u niej zaburzenia ruchowe oraz trudności z przystosowaniem społecznym. Pomimo to, może wykonywać proste prace fizyczne, jednak ma ograniczenia w zakresie zadań wymagających większych umiejętności poznawczych. Założenie rodziny jest możliwe, jeśli drugi partner jest w pełni sprawny. - Stopień znaczny (IQ 34-20)
Osoby z tym stopniem funkcjonują jak dzieci w wieku przedszkolnym (4-6 lat). Charakteryzuje je opóźnienie w rozwoju motorycznym oraz poznawczym. Mogą wykonywać jedynie proste czynności, takie jak sprzątanie. Podjęcie pracy jest możliwe jedynie w miejscach, gdzie obowiązki są proste, a wymagania ograniczone do minimum. - Stopień głęboki (IQ poniżej 20)
Osoby z głęboką niepełnosprawnością potrzebują stałej opieki i wsparcia, ponieważ ich funkcjonowanie odpowiada poziomowi 2-3-letniego dziecka. Wymagają nieustannej pomocy przy codziennych czynnościach oraz wsparcia medycznego ze względu na częste współwystępowanie innych schorzeń, takich jak zespół Downa czy padaczka.
Co można robić po oligofrenopedagogice?
Oligofrenopedagogika otwiera przed absolwentami wiele możliwości zawodowych w różnych placówkach opiekuńczych i edukacyjnych. Po ukończeniu studiów możesz pracować w takich miejscach jak:
- Ośrodki opieki dziennej – zajmowanie się osobami w różnym wieku, zarówno dziećmi, młodzieżą, jak i dorosłymi. Praca ta polega na organizacji zajęć, spacerów oraz wspieraniu w codziennych czynnościach, jak pomoc przy posiłkach. Najczęściej praca odbywa się w godzinach 8-16.
- Świetlice środowiskowe – tu Twoim zadaniem będzie organizowanie czasu wolnego dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. Będziesz wspierać ich rozwój społeczny oraz oferować ciekawe formy aktywności.
- Szkoły i przedszkola – możesz pełnić rolę nauczyciela wspomagającego lub pracować w klasach specjalnych. W przedszkolach również jest zapotrzebowanie na oligofrenopedagogów, zwłaszcza jeśli posiadasz przygotowanie pedagogiczne w zakresie edukacji wczesnoszkolnej.
- Poradnie psychologiczno-pedagogiczne – tu zajmiesz się diagnozowaniem trudności w nauce, oferowaniem wsparcia informacyjnego dla rodziców oraz prowadzeniem terapii pedagogicznej.
Oligofrenopedagogika – kwalifikacje online
Chcesz zdobyć uprawnienia do pracy jako oligofrenopedagog? Kluczowe jest ukończenie studiów podyplomowych w tym zakresie. Aby się na nie zapisać, musisz posiadać dyplom ukończenia szkoły wyższej oraz przygotowanie pedagogiczne.
Oligofrenopedagogika jako studia podyplomowe online to idealne rozwiązanie dla tych, którzy chcą zdobyć kwalifikacje bez konieczności dojazdów. Dzięki intuicyjnej platformie nauczania WSKZ program możesz realizować z dowolnego miejsca, mając jedynie dostęp do Internetu.
Pedagog specjalny a oligofrenoterapeuta – czy to jest to samo?
Chociaż te pojęcia są często używane zamiennie, różnią się one zakresem kompetencji. Pedagogiem specjalnym zostaje się po ukończeniu pięcioletnich studiów na kierunku „pedagogika specjalna”. Natomiast oligofrenoterapeuta to osoba, która oprócz studiów licencjackich lub magisterskich (np. z pedagogiki lub psychologii) ukończyła studia podyplomowe z oligofrenopedagogiki oraz odpowiednie szkolenia terapeutyczne, zwieńczone certyfikacją.
Do czego uprawniają studia z oligofrenopedagogiki?
Studia podyplomowe z oligofrenopedagogiki uprawniają do pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną w różnym wieku – od dzieci, przez młodzież, po dorosłych.
Czy oligofrenopedagog może być nauczycielem?
Oligofrenopedagog posiadający przygotowanie pedagogiczne oraz ukończone studia kierunkowe może pracować jako nauczyciel. W takim przypadku najczęściej pełni rolę nauczyciela wspomagającego lub prowadzi zajęcia w klasach specjalnych.
Czy oligofrenopedagog jest terapeutą?
Oligofrenopedagog może pełnić także funkcję terapeuty (np. psychoterapeuty czy socjoterapeuty), pod warunkiem ukończenia dodatkowych studiów podyplomowych z zakresu terapii, takich jak socjoterapia, psychoterapia, czy inne specjalizacje terapeutyczne. Warunkiem jest również zdanie odpowiedniego egzaminu kończącego takie kursy.
Oligofrenopedagogika to ścieżka kariery, która daje wiele możliwości – zarówno w pracy pedagogicznej, jak i terapeutycznej.
Podsumowanie
Oligofrenopedagogika to niezwykle wymagająca, ale jednocześnie satysfakcjonująca dziedzina pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Dzięki odpowiednio dobranym metodom oraz indywidualnemu podejściu możliwe jest wspieranie tych osób w dążeniu do samodzielności i jak najlepszego funkcjonowania w społeczeństwie. Rośnie potrzeba specjalistów w tej dziedzinie, co sprawia, że warto zainteresować się, czym dokładnie jest oligofrenopedagogika i jak można przyczynić się do poprawy jakości życia osób z niepełnosprawnościami.
